Ülkemizde Led Teknolojileri ve Uygulamaları

Kullanımı son yıllarda artan ve hayatımızın birçok alana giren LED enerji tasarrufu ve kullanım esnekliği ile insanların tasarım gücünü çok daha üst seviyelere taşımıştır.  Her geçen gün teknolojisi üzerinde yapılan değişik bilimsel çalışmalar kullanım alanı genişlemektedir. Ülkelerin her geçen gün enerji kaynaklarına ulaşım konusunda vermiş oldukları savaş ve çalışmaları göz önüne alırsak bu LED teknolojisin gelişiminin insanlar açısından ne kadar önemli olduğunu daha iyi anlayabiliriz.

LED teknolojisini geliştirmek kadar çıkan ürünleri doğru ve daha verimli kullanmak da çok önemli bir konudur. Doğru ışık kaynağının yeni bir armatür tasarlarken doğru bir şekilde armatüre adapte edilmesi, armatür içerisinde kullanılan aparat ve diğer parçaların doğru bir biçimde bir araya getirilmesiyle tasarlanan armatürün başarısı açısından önem taşımaktadır. Ortaya çıkan üründe sonuç olarak tasarım amacına ne kadar uygun ve verimli olduğu ürün üzerinde yapılacak laboratuar çalışmalarıyla test edilmesi gerekmektedir. Tabii bu çalışmalarda göz önünde tutulması gereken bir diğer konuda ürünün ömrü ve bakımı olmalıdır.

Dünya ile birlikte ülkemizde de aydınlatma armatürü üreticilerinde LED li armatür üretimi konusunda değişik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar ne yazık ki teknik imkânsızlıklar ve AR-GE ye önem verilmemesinden dolayı her ne kadar bunun istisnaları olsa da amatör veya taklit çalışmalarından öteye gidememektedir. Birçok üretici firma da bırakın bir laboratuar bulunmasını mühendislik çalışmalarını yapacak teknik kadro bile bulunmamaktadır. Kendini üretici olarak tanımlayan firmalar özellikle Çin den getirdikleri LED leri kendilerince doğru olduğuna inandıkları teknik çalışmaları yetersiz armatür kasalarının içerisine dizmekten öteye maalesef geçememektedirler.

Üretici firmaların bu kısır döngü içerisinde bulunmalarının değişik nedenleri var. Bunlardan en büyüğü ve herkesçe de bilineni de AR-GE çalışmalar için gerekli ekonomik kaynağın üreticilerimizde bulunmamasıdır. Firmalarımız dünyada bulunan ve bu işi profesyonelce yapan birçok firmaya göre ekonomik açıdan zayıflar. Birçoğu AR GE yapmayı bırakın tekneyi döndürme telaşından öteye gidememektedir. Bana göre bunun da çözüm yolu meslek örgütlenmesinden veya güçlerin birleştirilerek sorunların çözümünden geçmektedir. Tabii ki çözüme ek olarak sektörün önünü açmak için devletin bu sorunlara çözüm olacak konularda üreticilere verebileceği desteği de düşünmemiz gerekmektedir.

Bu konuda Enerji Bakanlığı tarafından yürütülen bazı çalışmalar bulunmaktadır. Bakanlık bünyesinde doğru uygulamalar yapılması, doğru ürün seçimi, LED konusunda standartların belirlenmesi için LED Bilim Kurulu kurulmuş. Bu kurul üyelerinin bazılarının değişik medya kuruluşlarında verdiği birtakım bilgileri dinledim. Bu bilgiler her ne kadar insanlarımız tarafından yararlı ve yeni bilgiler olsa da bazı eksik ve yetersiz yönleri bulunmaktadır. LED teknolojisinin aydınlatma konusunda sanki her şeyi yapabileceği bir duruma gelmiş gibi birtakım bilgiler verilmekte. Fakat sektör içerisinde ve bu alanla ilgilenen ciddi kişilerinde bildiği gibi LED halen dekoratif aydınlatmanın ötesine çok fazla geçememiştir. Yol ve sokak aydınlatması gibi aydınlatma olarak teknik bir alanda rahatça kullanılabileceği söylenen ürünler her ne kadar piyasada bulunmakta ise de şahsen bunun ne kadar efektif olacağı konusunda çok ciddi çekincelerim bulunmaktadır. Bence standartlar ve teknolojilerin kullanımı konusunda çalışmalar yapmanın yanında üretilen ürünlerin ne kadar standartlara uygun olduğu ve ülke kaynaklarının kullanımı konusunda bize sağlayacaklarının belirlenmesi için laboratuar çalışmalarına önem verilmelidir. Bir tam teşekküllü laboratuar kurulmalıdır.

Son dönemde bina dış cephe aydınlatmalarında LED çok sık kullanılmaya başlandı. Bir tasarımcı olarak herhangi bir tasarıma teknik olarak bir yanlışlık olmadıktan sonra herhangi bir şey söylemem doğru değil. Fakat özellikle tarihi mekânların ve binaların LED li aydınlatma armatürleri ile aydınlatılması konusunda genel olarak yapılan çok büyük yanlışlıklar bulunmaktadır. Artık etrafımızda rengarenk şehitlikler, kızıla bulanmış ve insanı korkutan camiiler ve örneğini çoğaltabileceğim şahsen bende antipati yaratan yapılara rastlamak mümkün hale gelmiştir. Sırf LED kullanmak ve LED in renk seçeneğini insanlara göstermek için yapılan hiçbir şekilde mekânın ruhuna ve kullanımına uygun olmayan bu tarz aydınlatmalar o mekânlara değer katmaktan çok değerlerini aşağılara düşürmektedir. Özellikle halkın ortak değeri durumunda olan bu mekân ve yapıların aydınlatılmasında kullanılacak renkler ve aydınlatma teknolojileri konusunda karar verici makamların çok iyi bir biçimde bilgilendirilmesi gerekmektedir. Dünya teknolojilerini kullanım konusunda her ne kadar hevesli olsak da bu teknolojileri kullanırken kültürümüzü, sosyal yapımızı ve genel beğenilerimizi bir tarafa atmamamız gerekmektedir. Bütün bunlar bir denge içerisinde bulunmalı ve buna göre uygulamalar yapılmalıdır.

Dört yıl önce kadar İstanbul da “Boğaziçi köprüsü nasıl aydınlatılmalı” konulu bir toplantıya katılmıştım. Bir aydınlatma tasarımcısı olarak köprü aydınlatmaları ve dünyada yapılan uygulamalar konusunda katılımcılara düşüncelerimi aktardım. Orada bizim aydınlatma konusunda bir konsept oluşturmamız gerektiğini ve bunu genele yaymamızın önemli olduğunu belirtmiştim. Bunun içinde uzak doğu da ve Amerika, Avrupa da yapılan çalışmalardan örnekler sundum. Bize göre daha çok renkli bir kültüre sahip olan uzak doğu ülkelerinde aydınlatmaların çok daha renkli olduğunu ama Amerika ve Avrupa da yapılan uygulamalarda daha sade renklerin kullanımının doğru bulunduğunu ifade ettim. Bizim de kendi değerlerimize uygun olarak gelişen aydınlatma teknolojilerini kullanmamız gerektiğinin ve özellikle renk seçimlerinde daha hassas olmamız gerektiğinin üzerinde durdum. Bu düşüncelerim de halen ısrarcıyım. Fakat çevreme baktığımda gördüğüm manzara bunun tam tersi. “At binenin silah kuşananın” misali ortalık rengârenk, hiçbir konsepte uymayan, hiçbir derinliğe sahip olmayan projelerle dolu.

Yeni teknolojiler kullanımının bu kadar yüzeysel olduğu, ülke kaynaklarının heba edildiğini görmek beni gerçekten üzmekte. Bunların değişeceği konusundaki geleceğe dönük temennilerim ise insanların duyarsızlıkları ve umursamazlıklarını gördükçe gün geçtikçe azalmaktadır. Artık ülke olarak her konuda olduğu gibi aydınlatma konusunda da daha bilinçli çalışmaları yapmamızın zamanı gelmiştir hatta geçmektedir. Bilime ve proje ye daha fazla önem vermemiz gerekmektedir.

LightWorld/sayı 20